Alzheimer Hastalarında Geriatrik Rehabilitasyonun Önemi

Alzheimer hastalarında geriatrik rehabilitasyon bütünsel bir yaklaşımla, fiziksel ve bilişsel aktivitelerle hastanın yaşam kalitesini artırmayı hedefler. Alzheimer hastalığının neden olduğu unutkanlık, hareketsizlik ya da sorunlarını ifade edememe gibi durumların neden olduğu sağlık sorunları en aza indirilmeye çalışılır ve hastalığın ilerleme hızının yavaşlatılması önceliklendirilir.

Yazımızın devamında geriatrik rehabilitasyonu, geriatrik rehabilitasyonun özellikle Alzheimer hastalarına ve çevresine sağlayabileceği katkıları, hasta yakınları tarafından sıkça sorulan soruları ve doğru bilinen yanlışları inceleyeceğiz.

Geriatrik Rehabilitasyon Nedir?

Geriatrik rehabilitasyon toplumda bilinen şekli ile “yaşlı bakımı” olarak algılansa da geriatrik rehabilitasyonu bu şekilde değerlendirmek hatalı olacaktır. Yaşlı bakımı hastaya yardımcı olmayı ifade ederken, geriatrik rehabilitasyon geriatri alanında uzman sağlık personelleriyle hastanın kendi kendine yetme becerilerini artırmaya odaklanır. Hastanın gelecekte karşılaşabileceği olası sorunlara karşı tıbbi önlemler alınması da geriatrik rehabilitasyonun bir parçasıdır.

Geriatrik rehabilitasyon Alzheimer'ın yanı sıra ileriki yaşlarda; KOAH, solunum problemi, hareket kısıtlılığı yaşayan, kendi işlerini sürdürmekte güçlük çeken, kemik erimesi, Parkinson gibi hastalıklara sahip bireyler için de oldukça önemlidir. Geriatrik rehabilitasyon; yaşlı bireylerde kişinin topluma katılımını, mevcut hastalıkların ilerlemesinin yavaşlatılmasını ve iyi hissetme halinin oluşmasını hedefler.

Multidisipliner bir alan olan geriatrik rehabilitasyon hastanın ihtiyaçları doğrultusunda şekillenir. Örneğin bilişsel hiçbir şikâyeti olmayan fakat kemik erimesine bağlı olarak yürürken ya da merdiven çıkarken sorun yaşayan bir hastada fiziksel egzersizler daha ön planda olacaktır.

Geriatrik rehabilitasyon sadece mevcut sorunlara değil yaşın daha da ilerlemesi ile ortaya çıkabilecek sorunlar için de önlem alabilir. Örneğin belirli kilonun üstündeki bireylerde şeker, kalp ve benzeri hastalıklar henüz görülmemişse bile diyetisyen eşliğinde sağlıklı kilo verilmesi sağlanarak obeziteye bağlı hastalıkların oluşma ihtimali en aza indirilmeye çalışılır.

Özet bir ifade ile yaşam kalitesini yaşlılığında da korumak isteyen ve ileriki yaşlarındaki sağlığına yatırım yapmak isteyen her birey için geriatrik rehabilitasyon önem ifade etmektedir.

Alzheimer Hastalarında Geriatrik Rehabilitasyon Neden Önemli?

Yaşı ilerleyen her birey için geriatrik rehabilitasyon önemlidir fakat Alzheimer hastaları özelinde durum daha kritik olabilmektedir.

Alzheimer hastaları, ilaç, yemek gibi temel ihtiyaçlarını unutabilirler. Bu durum, günlük yaşam aktivitelerinde zorluklara yol açar. Geriatrik rehabilitasyon kapsamında uygulanan bilişsel egzersizler, hastalığın ilerlemesini tamamen durduramayabilir, ancak yavaşlatabilir. Bu egzersizler, hastanın yaşam kalitesini artırmaya ve bağımsızlığını korumaya yardımcı olabilir. 

Benzer şekilde, fiziksel egzersizler de yaşamsal öneme sahiptir. Hareketsizlik, kas erimesi, denge kaybı ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. Ancak, bireye özel ve ihtiyaçlara uygun olarak planlanan fizik tedavi egzersizleri, kas kaybını önleyebilir, güç kaybını azaltabilir ve düşme riskini azaltabilir. Bu egzersizler, hastanın hareket kabiliyetini koruyarak, günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlığı destekler. 

Özetle, geriatrik rehabilitasyon, hastalığın getirmiş olduğu dezavantajlarla tıbben mümkün olan uygulamalarla mücadele etmeyi hedefler.  Bilişsel ve fiziksel egzersizlerin düzenli ve bireyselleştirilmiş olarak uygulanması, Alzheimer hastalarının ve yaşlı bireylerin sağlığını ve yaşam kalitesini artırmada önemli rol oynar. 

Geriatrik Rehabilitasyon Alzheimer Hastalarına ve Çevresine Nasıl Katkı Sağlar?

Alzheimer hastaları günlük yaşantılarını sürdürebilmek için büyük oranda desteğe ihtiyaç duysalar da zaman zaman kendi kendilerine yetmek durumunda kalabilirler. Bu yeterlilik hali ve gerçekleştirilebilen küçük işler hastalığın ilerleme hızının yavaşlatılmasına büyük rol oynayabilir.

GeriatrikRehabilitasyonun Hastaya Faydaları

• Fiziksel hareketler, geriatrik fizyoterapi yöntemleri -özellikle de bir sağlık personeli ile planlandığında- hastalığın getirdiği fiziksel güçlükleri azaltacaktır.

• Fiziksel egzersizler düşmeleri ve buna bağlı yaralanma riskini de önlemeye yardımcı olacaktır.

• Zihinsel egzersizler hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir, kısa süreli hafıza performansında iyileşme gözlenebilir.

• Bilişsel ve fiziksel aktiviteler hastanın kendini ifade etme gücünü korumasına yardım edebilir. Bu da sonraki tedavilerin belirlenmesine hastanın ihtiyaçlarını dile getirebilmesine destek olur.

• Hastanın kendine yetebilme duygusu, bilinçli bir program dahilinde hareket etmesi, rutine sahip olması mutluluğu ve iyi hissetme hali açısından oldukça önemlidir.

Geriatrik Rehabilitasyonun Hasta Çevresine Faydaları

• Hasta çevresi bakım için gönüllü ve istekli olsa dahi zaman ayıramadıkları veya yoruldukları dönemler hayatın akışı içinde gerçekleşecektir. Bakım yükünün dengelenmesi bakımın daha sürdürülebilir olmasını sağlar.

• Hastanın kendini ifade edebilme yeteneğinin artması veya korunması, hasta yakınlarının bu ihtiyaçları anlamasını ve karşılayabilmesini sağlar. Hastanın huzursuzluğunun azalması hasta çevresini olumlu etkileyecektir.

• Rehabilitasyon hastanın fiziksel ve bilişsel kapasitesini artıracağı veya koruyacağı için düşme, ocağı unutma, kaybolma gibi krizlerin yaşanma olasılığını azaltacaktır. Bu krizlerin azalması özellikle mental açıdan hasta çevresi için önemlidir.

• Evde geriatrik rehabilitasyon ek bir maliyet gibi görünse de daha ileri hastalıkların önlenmese bile etkilerinin azalmasına, ilerlemesinin yavaşlatılmasına katkı sağlayacağı için orta-uzun vadede hasta çevresinin sağlık giderlerini azaltabilir. Her sağlık sorununda olduğu gibi geriatrik bakım gerektiren hastalıklarda da sorununun görmezden gelinmesi, ya da geçici yöntemlerle ilerlenmesi uzun vadede daha ciddi sorunlara yol açar.

• Hasta yakınlarının sürekli hasta ile ilgilenmesi kendi sosyal hayatlarını, mesleki gelişimlerini olumsuz etkileyebilir, geriatrik rehabilitasyon hasta çevresinin sağlığının korunması açısından da önemlidir.

• Geriatrik rehabilitasyon, mevcut tıbbi imkanlar ve gelişmişlik dahilinde yaşlı bireyler için özelleştirilmiş bir tedavi sunar. Başka bir ifade ile hasta çevresi yakınlarına geriatrik bakım sunarak tıbben yapabilecekleri her şeyi yapmış olurlar. Bu da hasta çevresinde güvenli ve temelli bir iç huzuru ve görevi tamamlama duygusu oluşturur.

Alzheimer Hastalarında Geriatrik Rehabilitasyon Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

• Geriatrik rehabilitasyon hastalığı iyileştirir mi?

  Hayır, fakat hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir.

  
  

• Geriatrik rehabilitasyon sadece fizik tedaviden mi oluşur?

  Hayır, geriatrik rehabilitasyon zihinsel/bilişsel egzersizleri de kapsamaktadır.

  
  

• Hangi fiziksel/bilişsel egzersizler gerçekleştirilmektedir?

  Hastaya göre değişse de fiziksel egzersizler yürüme, denge, germe hareketlerini içerirken bilişsel aktivitelerde basit problem çözme soruları, fotoğraf albümündeki kişileri tanıma, sayı sayma gibi uygulamalar gerçekleştirilebilir.

  
  

• Geriatrik rehabilitasyon için hastanın bir sağlık kuruluşuna gitmesi gerekir mi?

  Hayır, birçok bölgede hasta evde geriatrik bakıma erişebilir.

  
  

• Geriatrik rehabilitasyon ne sıklıkla yapılmalı?

  Sıklık ve program hastaya göre değişse de süreklilik ve düzenli bir program uygulanması istisnalar dışında bu programa sadık kalınması (örneğin haftada üç gün) gerekmektedir.

  
  

• Geriatrik rehabilitasyona Alzheimer hastalığının hangi evresinde başlanmalı? İleri evrelerde de fayda sağlar mı?

  Hastaya tanı konulduğu andan itibaren başlanması en iyi yaklaşım olacaktır. İleri evrelerde de geriatrik rehabilitasyon fayda sağlar fakat hedefi değişir. Başlangıç aşamalarında hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak hedeflenirken, ileriki aşamalarda hastalığın yol açtığı fiziksel hareketsizlik, kendini ifade edememe gibi alanlara odaklanılır.

  
  

• Alzheimer hastaları için geriatrik rehabilitasyon hangi uzmanlar tarafından sağlanır?

  Geriatri multidisipliner bir alan olduğu için birden fazla alanda uzman tarafından planlanmalı ve takip edilmelidir. Geriatrik rehabilitasyon; geriatri uzmanı (geriatrist), psikiyatrist, hemşire (veya geriatri hemşiresi), diyetisyen, nörolog, sosyal hizmet uzmanı, psikolog/nöropsikolog ve fizyoterapistler tarafından sağlanmaktadır.

Alzheimer Hastalarında Geriatrik Rehabilitasyon Hakkında Yanlış Bilinenler

1. Yanlış: Alzheimer hastası unuttuğu için yapılan egzersizlerin herhangi faydası yoktur.

   Doğru: Gerçekleştirilen egzersizler kas hafızasına işlenir, ayrıca egzersizler hastanın ruh halini olumlu etkileyebilmektedir. Bu nedenle Alzheimer hastası için evde fizik tedavi önemlidir.

2. Yanlış: Geriatrik rehabilitasyondaki fiziksel egzersizler hastayı gereksiz yere yorar.

   Doğru: Fiziksel egzersizler hastanın güç ve enerji kazanmasına, düşme riskinin, kas erimesinin azaltılmasına katkıda bulunur.
   

3. Yanlış: Alzheimer hastaları yeni bir şey öğrenemez, bilişsel egzersizlerin bir faydası yoktur.

   Doğru: Alzheimer hastalarında motor öğrenme, alışkanlık edinme hala mümkündür.

4. Yanlış: Egzersiz yaptırmak için bir uzmana gerek yoktur, evdeki basit işler zaten egzersiz sayılır.

5. Doğru: Her tıbbi bakımda olduğu gibi geriatrik rehabilitasyonda da yaşlı bireylerde kas gücü artırma egzersizleri bir uzman kontrolünde planlanır, takip edilir ve gerekirse düzenlenir. Uzman desteği olmadan yapılan uygulamalar geriatrik rehabilitasyon yerine geçmez.

6. Yanlış: Agresif hastalar geriatrik rehabilitasyon için uygun değildir.

   Doğru: Geriatrik rehabilitasyonun hedefleri arasında hastanın kendini daha iyi ifade edebilmesini sağlamak ve hastanın duygudurumunu pozitif hale getirmek de yer alır. Hastanın agresif davranışlarında zamanla azalma görülebilir.

   
   

İletişim ve Destek

Geriatrik rehabilitasyon ileriki yaşlardaki her birey için önemli olsa da Alzheimer hastalığı söz konusu olduğunda daha da önem kazanmaktadır. Hastanın hem fiziksel hem de ruhsal sağlığının düzenli olarak izlenmesi, hastalığının ilerlemesinin yavaşlatılması, hastanın ihtiyaçlarını ifade edebilmesi için geriatrik rehabilitasyon hastalığın teşhisinden sonra mümkün olduğunca kısa sürede planlanmalıdır.

İnvitrocare olarak hem sizin hem de sevdiklerinizin daha sağlıklı ve mutlu olması hedefimiz. Alanında uzman doktor, hemşire ve fizyoterapistlerimizle bütüncül bir yaklaşımla evde bakım tedavileri planlıyor ve uyguluyoruz. Daha fazla bilgi almak için bizimle 0216 990 0220 üzerinden iletişime geçebilirsiniz.