top of page
Ara

Evde NG Değişimi ve Nazogastrik Sonda Bakım Rehberi

NG sonda degisimi

Nazogastrik tüp, burnunuzdan, yemek borunuzdan ve midenize doğru yerleştirilen ince, esnek bir tüptür. Hastaların beslenmesini sağlamak, ilaç vermek veya mide içeriklerini boşaltmak için kullanılır. Hastaneler bunu çok kullanır, ancak uzun süreli beslenme desteğine ihtiyacı olan hastalar da evde kullanabilir.


Evde nazogastrik tüp kullanmak, hastanın yaşam kalitesini korumak ve yeterli besin almasını sağlamak için çok önemlidir. Ama buradaki en önemli şey, proba dikkat etmek ve doğru zamanlarda değiştirmektir. Ekipmanınıza düzgün bakmazsanız veya değiştirmek için çok uzun süre beklerseniz, enfeksiyonlar, tıkanıklıklar, mide tahrişi ve hatta solunum sorunları yaşayabilirsiniz.


Bu makalede, evde NG tüpünüzü ne sıklıkla değiştirmeniz gerektiğini etkileyen faktörleri, ilgili riskleri, nasıl bakım yapılacağını ve İnvitrocare'den yardım almanın avantajlarını ele alacağız.




Nazogastrik (NG) Sonda Nedir ve Hangi Durumlarda Kullanılır?

Nazogastrik (NG) sonda, burnun ön kısmından girilerek burun boşluğu, geniz ve yemek borusu üzerinden mideye kadar uzatılan, genellikle plastik veya silikon malzemeden yapılmış ince ve esnek bir tüptür. Bu tüp, ağız yoluyla beslenmenin mümkün olmadığı veya yetersiz kaldığı durumlarda, doğrudan mideye erişim sağlayarak beslenme, ilaç verme veya mide içeriğini boşaltma amacıyla kullanılır.


NG sonda kullanım amaçları şunlardır:

  • Beslenme desteği: Yutma güçlüğü (disfaji), felç, ALS, nörolojik bozukluklar veya yemek borusu tıkanıklığı gibi durumlarda, NG sonda aracılığıyla hastanın ihtiyacı olan besin ve sıvılar doğrudan mideye ulaştırılır.


  • İlaç uygulaması: Tablet veya kapsül yutamayan ya da ağız yoluyla ilaç alamayan hastalara, sıvı formdaki ilaçlar veya uygun şekilde ezilerek sıvılaştırılmış ilaç süspansiyonları NG sonda ile verilir.


  • Mide boşaltma: Ameliyat sonrası, bağırsak tıkanıklığı veya mide-barsak sisteminde basınç artışı gibi durumlarda, mide içeriği NG sonda kullanılarak kontrollü bir şekilde boşaltılır.


  • Tanısal amaçlar: Mide sıvısının analizi veya sindirim sistemi ile ilgili tanı testlerinin yapılabilmesi için, NG sonda aracılığıyla örnek alınır.


NG sonda kullanım süresi hastanın durumuna göre değişir. Kimi zaman birkaç gün, kimi zaman haftalar hatta aylar boyunca NG sonda takılı kalabilir. Kullanım süresini etkileyen faktörler arasında; sonda malzemesi (PVC, silikon, poliüretan), hastanın sağlık durumu, bağışıklık sistemi ve bakım kalitesi yer alır.




Evde NG Sonda Değişimi Neden Önemlidir?

Nazogastrik tüp, vücut dışından bir şeyin vücuda girmesini sağlar. Yani, uzun süre yerinde bırakmakla ilgili bazı riskler vardır. Nazogastik tüpü düzenli olarak değişiktirmenin başlıca nedenleri:



Enfeksiyon Riski ve Cilt Tahrişi

Sonda, burun mukozasından mideye kadar uzanan bir hattı kaplar. Bu hat boyunca bakterilerin kolayca çoğalması mümkündür. Eğer uzun süre değiştirilmezse, burun içinde kızarıklık, tahriş, yaralar veya mantar enfeksiyonları ortaya çıkabilir. Mide ve bağırsak sisteminde enfeksiyon riski artar, bu da hastanın genel sağlığını tehdit eder.


Önemli: Enfeksiyon belirtileri (kızarıklık, akıntı, kötü koku, ateş) görüldüğünde, beklemeden sonda çıkarılmalı ve yenilenmelidir.



Tıkanma, Akış Bozukluğu ve Besin Gecikmesi

Nazogastrik sondanın kullanımı sırasında en sık karşılaşılan sorunlardan biri tıkanmadır. Sonda iç yüzeyinde zamanla biriken besin artıkları, ilaç tortuları veya pıhtılaşmış beslenme solüsyonları, tüpün akışını daraltarak sıvı gıdaların ve ilaçların mideye ulaşmasını zorlaştırır. Akışta yaşanan bu yavaşlama, beslenme süresini uzatırken hastanın planlanan kalori ve besin değerlerini zamanında alamamasına yol açar. Uzun süreli tıkanma durumunda ise beslenme tamamen kesilebilir, bu da halsizlik, kilo kaybı ve bağışıklık sisteminde zayıflama gibi ciddi sonuçlar doğurur.


Ayrıca, tıkanıklığı açmak için sondanın zorla temizlenmeye çalışılması tüpün yırtılmasına veya yerinden oynamasına neden olabilir. Bu nedenle düzenli bakım, her beslenmeden sonra yapılan steril suyla yıkama işlemleri ve planlı değişim, tıkanma riskini en aza indirmek için hayati önem taşır.



Konfor ve Hasta Güvenliği

Uzun süre yerinde kalan NG sonda, günlük hareketler, baş-boyun pozisyonu değişiklikleri veya sabitleme bandının gevşemesi gibi nedenlerle mide içindeki pozisyonunu kaybedebilir. Yanlış pozisyonda kalan bir sonda, gıdanın mideye yerine soluk borusuna ve akciğerlere kaçmasına (aspirasyon) yol açarak zatürre gibi yaşamı tehdit eden enfeksiyonlara sebep olabilir. Bunun yanı sıra, yer değiştirmiş bir sonda mide mukozasında tahriş, reflü şikayetlerinde artış, boğazda sürekli yabancı cisim hissi ve öksürük gibi rahatsızlıklar yaratabilir.


Düzenli değişim, yalnızca bu riskleri azaltmakla kalmaz; aynı zamanda hastanın konforunu artırır, yemek yeme ve ilaç alma süreçlerini daha rahat hale getirir. Profesyonel bir hemşirenin düzenli kontrol ve değişim yapması, pozisyon kaymalarını erkenden tespit ederek olası komplikasyonları önler.




Evde NG Sondanın Takibi ve Bakımı

NG sondanın evde güvenli şekilde kullanılması için düzenli bakım şarttır. Bu bakım, sonda fonksiyonunun sürekliliğini sağlamak ve komplikasyon risklerini azaltmak için kritik öneme sahiptir.



Pozisyon Kontrolü ve Güvenlik

Sonda takıldıktan sonra ucunun mideye ulaştığı mutlaka doğrulanmalıdır. Evde bakım sürecinde bu doğrulama genellikle mide içeriğinin aspirasyonu veya pH testi ile yapılır ve işlem uzman hemşire gözetiminde gerçekleştirilir. Eğer hastada öksürük, nefes darlığı veya yutkunma zorluğu gibi belirtiler görülürse, sonda pozisyonu tekrar kontrol edilmelidir.



Flushing: Tıkanmayı Önleyici Yöntemler

Her beslenme veya ilaç uygulamasının ardından sonda içi 20 – 30 ml steril su ile yıkanmalıdır. Bu işlem, besin artıkları ve ilaç tortularının birikerek tıkanıklığa yol açmasını önler. Tıkanma başladığında zorlamadan önce ılık steril su ile açmayı denemek gerekir. Açılmaması halinde uzman desteği alınmalıdır.


flushing


Cilt Bakımı ve Sabitleme (Taping)

Sondanın burun çevresindeki sabitleme bandı düzenli olarak yenilenmelidir. Cilt, nazik temizleyicilerle temizlenmeli ve gerekirse bariyer krem kullanılmalıdır. Bu bakım, ciltte tahriş veya yara oluşumunu önlerken sondanın stabil şekilde kalmasına yardımcı olur.




NG Sonda Ne Kadar Süreyle Değiştirilmeli?

NG Sonda’nın değişim süresi, kullanılan sonda malzemesine, hastanın yaşına, bağışıklık durumuna ve kullanım amacına göre farklılık gösterir.



Kısa Süreli Kullanım (PVC ve Silikon Sondalar)

PVC sondalar genellikle 1–2 hafta içinde değiştirilmelidir. Dayanıklılıkları sınırlı olduğundan daha hızlı yıpranır ve kısa süreli kullanım gerektiren hastalarda tercih edilir. Silikon sondalar ise daha esnek ve yumuşak yapıları sayesinde burun ve boğaz mukozasında tahriş riskini azaltır. Bu özellikleri ile 3–4 haftaya kadar güvenle kullanılabilirler. Silikon sondalar hem yetişkinlerde hem de çocuklarda kısa-orta süreli beslenme desteğinde yaygın olarak tercih edilmektedir.



Orta-Uzun Süreli Kullanım (Poliüretan ve Silikon Sondalar)

Poliüretan (PU) sondalar, dayanıklı yapıları sayesinde 6–8 haftaya kadar kullanılabilir. Bu sondalar, felç, nörolojik hastalıklar, yutma refleksinin kaybı gibi uzun süreli beslenme desteği gerektiren hastalarda sıklıkla tercih edilir. Uzun süreli kullanımda, düzenli bakım ve kontrol işlemleri enfeksiyon ve tıkanma risklerini en aza indirmek için çok önemlidir.



Acil Değişim Gerektiren Durumlar

Bazı durumlarda planlanan değişim süresi beklenmeden sonda yenilenmelidir. Sonda içinde tıkanma oluşması veya besinlerin geçmemesi, burun ya da boğaz bölgesinde ağrı, kızarıklık veya yara meydana gelmesi, sondadan kötü koku ya da renk değişikliği gelmesi gibi durumlar acil değişim gerektirir. Ayrıca sondanın pozisyonunun bozulması veya yerinden çıkması halinde de beklemeden müdahale edilmelidir.




Değişim Sıklığına İlişkin Farklı Uygulamalar

Nazogastrik sonda değişim sıklığı, yalnızca malzeme türüne bağlı değildir. Hastanın yaşı, bağışıklık durumu, mevcut sağlık sorunları ve kullanım amacı gibi birçok faktör göz önünde bulundurulur. Bu nedenle dünya genelinde ve Türkiye’de farklı uygulama modelleri mevcuttur.



Çocuklarda ve Bebeklerde

Çocuk ve bebeklerde NG sonda değişim sıklığı yetişkinlere kıyasla daha kısa tutulur.


Bunun başlıca sebepleri:

  • Bağışıklık sisteminin henüz tam gelişmemiş olması: Bakteri ve mantar enfeksiyonlarına karşı direnç düşüktür.

  • Burun mukozasının hassasiyeti: Uzun süreli sonda, burun içinde kolayca tahriş ve yara oluşturur.

  • Tıkanma riskinin yüksek olması: Bebeklerde daha yoğun kıvamlı mamalar veya ilaçlar tıkanmaya neden olabilir.



Evde Bakım Şirketlerinin Pratik Uygulamaları

Türkiye’de evde sağlık hizmeti sunan şirketler, nazogastrik sonda değişiminde genellikle 30 günde bir değişim planlamaktadır. Bu süre, hastanın genel durumu, bağışıklık sistemi ve kullanılan sonda malzemesi dikkate alınarak belirlenir. Ancak bu standart süre, bazı durumlarda çok daha kısa tutulur:


  • Sonda tıkanmışsa veya besin geçişi yavaşladıysa,

  • Enfeksiyon belirtileri ortaya çıktıysa (kızarıklık, akıntı, kötü koku),

  • Sondanın pozisyonu bozulmuşsa ya da yerinden çıkmışsa.


Evde bakım sürecinde yalnızca sondanın değiştirilmesi yeterli değildir; aynı zamanda cilt bakımı, sabitleme bandının yenilenmesi, pozisyon kontrolü ve beslenme hattının temizliği de yapılmalıdır.


Invitrocare, evde NG sonda değişiminde yalnızca standart süreleri takip etmekle kalmaz; hastanın bireysel ihtiyaçlarını dikkate alarak değişim sıklığını kişiye özel planlar. Uzman hemşire ekibi, işlem sırasında hijyen protokollerine tam uyum sağlar ve işlem sonrası hastaya ve yakınlarına bakım önerileri sunar. Böylece hem enfeksiyon hem de tıkanma riskleri en aza indirilir.



Uzun Süreli Bakımda Klinik Yaklaşımlar

Bazı hastalarda NG sondanın haftalarca, hatta aylarca yerinde kalması gerekebilir. Özellikle yutma güçlüğü, felç veya ileri evre nörolojik hastalıklar yaşayan kişilerde uzun süreli kullanım planlanır.


Bu durumlarda:

  • PU (poliüretan) veya yüksek kaliteli silikon sondalar tercih edilir.

  • Bu malzemeler, PVC’ye kıyasla daha esnek ve dayanıklıdır; 6–8 haftaya kadar kullanılabilir.

  • Ancak bu süre, hastanın beslenme alışkanlıkları, sıvı alımı, hijyen uygulamaları gibi etkenlerle değişebilir.




Kullanım Sonrası Uyarılar ve Acil Durum Rehberi

Evde NG sonda kullanımında, bazı durumlar acil müdahale gerektirir. Hasta yakınlarının bu belirtileri tanıması hayati önem taşır.



Tıkanıklık, Kaça ve Uzman Yardımı

Nazogastrik sondada tıkanma veya kaçak, beslenme sürecini olumsuz etkileyen ve acil müdahale gerektiren durumlardır. Erken fark edilip doğru adımlar atıldığında bu sorunlar büyümeden çözülebilir.


  • Besin geçişi normalden daha yavaşsa, zorlamadan önce ılık steril su ile yıkama yapın.

  • Sıvı geçişi hiç olmuyorsa, zorlayarak açmaya çalışmayın; bu, sonda iç yüzeyine zarar verebilir veya boruyu yırtabilir.

  • Sondadan dışarıya besin veya sıvı gelmesi (kaçak) durumunda beslenmeyi durdurun ve hemen hemşire çağırın.



Enfeksiyon Belirtileri ve Erken Müdahale

Nazogastrik sonda, doğru bakım yapılmadığında enfeksiyon riskini artırabilir. Bu nedenle belirtileri erken fark etmek ve zaman kaybetmeden müdahale etmek çok önemlidir. Enfeksiyon ilerlediğinde yalnızca sonda değişimi yeterli olmayabilir ve ek tıbbi tedavi gerekebilir.


  • Burun çevresinde kızarıklık, şişlik veya akıntı

  • Mideden gelen kötü koku

  • Ateş ve halsizlik


Bu belirtiler başladığında sonda mutlaka değiştirilmelidir. Gecikme, enfeksiyonun yayılmasına neden olabilir.



Acil Değişim Durumlarında İzlenecek Yol Haritası

Bazı durumlarda nazogastrik sondanın planlı değişim süresini beklemek mümkün değildir. Sonda yerinden çıkmış, hasar görmüş veya yanlış pozisyona geçmişse acil müdahale gerekir. Bu tür durumlarda doğru adımları atmak, hem komplikasyon riskini azaltır hem de hastanın beslenme sürecinin kesintisiz devam etmesini sağlar.


  • Sonda yerinden çıktıysa kendiniz takmaya çalışmayın.

  • Evde bakım hemşiresi ya da en yakın sağlık kuruluşuna başvurun.

  • Yanlış takılan bir sonda, gıdanın akciğere kaçmasına ve aspirasyon pnömonisine yol açabilir.




İnvitrocare Hizmet Avantajları

İnvitrocare, evde NG sonda değişimi ve bakımı konusunda uluslararası standartlarda hizmet sunar:

  • Uzman hemşireler tarafından steril ortamda değişim.

  • Kişiye özel bakım planı ile en güvenli değişim sıklığının belirlenmesi.

  • 7/24 acil müdahale hattı ile olası komplikasyonlara anında yanıt.

  • Her işlem sonrası pozisyon kontrolü ve cilt bakımı hizmeti.


Hedefimiz, hastalarımızın evlerinde güvenli, hijyenik ve konforlu bir bakım süreci yaşamalarını sağlamaktır.



Evde Nazogastrik Sonda Bakımı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

NG sonda en geç ne zaman değiştirilmelidir?

PVC sondalar 1–2 hafta, silikon sondalar 4 hafta, PU sondalar ise 6–8 hafta içinde değiştirilmelidir. Ancak tıkanma veya enfeksiyon belirtilerinde süre beklenmemelidir.


Evde sonda değişimini kim yapabilir?

Sonda değişimi mutlaka eğitimli sağlık personeli veya hemşire tarafından yapılmalıdır.


Sondam tıkandı, ne yapmalıyım?

Steril su ile yıkamayı deneyin, açılmazsa uzman yardımı alın. Zorlayarak açmaya çalışmayın.


Sonda kullanırken banyo yapılabilir mi?

Evet, ancak sonda bağlantı noktaları suyla uzun süre temas etmemelidir.


Enfeksiyon riskini nasıl azaltabilirim?

Sondanın temizliğine dikkat edin, beslenme sonrası mutlaka su ile yıkayın ve sabitleme bandını düzenli değiştirin.




İletişim ve Destek

Evde NG sonda ile yaşamak, hem hasta hem de yakınları için zorlu bir süreç olabilir. Ancak bu mücadelede yalnız değilsiniz. Doğru bilgi, düzenli bakım, aile desteği ve profesyonel hizmetlerle bu süreci çok daha konforlu ve güvenli hale getirmek mümkündür.


Evde NG sonda değişimi, sadece bir tıbbi işlem değil; hastanın yaşam kalitesini korumanın ve komplikasyon risklerini azaltmanın en önemli yollarından biridir. Bu yolda, İnvitrocare gibi alanında uzman ekiplerin desteği ve bilinçli aile üyelerinin katkısı, bakım sürecini daha kolay ve güvenli hale getirir.


Sağlığınızı ertelemeyin; size ve sevdiklerinize daha iyi bir yaşam sunmak için birlikte çalışalım.


Bize 0216 990 0220 numaralı telefondan ulaşabilirsiniz.


Referanslar

Yorumlar

5 üzerinden 0 yıldız
Henüz hiç puanlama yok
Puanlama ekleyin
bottom of page